Keywords
nowożytne malarstwo niemieckie
badania technologiczne dzieł sztuki
badania fizykochemiczne dzieł sztuki
Adam i Ewa
Muzeum Narodowe w Warszawie
spektroskopia (XRF, FTIR, FTIR-ATR)
chromatografia (GC/MS, LC/MS)
mikroskopia Ramana
metody nieniszczące
Categories
How to Cite
Abstract
W artykule przedstawione zostały wyniki najnowszych badań technologicznych obrazu Adam i Ewa autorstwa Lucas Cranacha starszego z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie. Badania zostały przeprowadzone z wykorzystaniem nieniszczących lub mikroinwazyjnych metod fizykochemicznych. Obraz był analizowany w promieniowaniu analitycznym w zakresach fal ultrafioletowych (UV), widzialnych (VIS), podczerwonych (IR) oraz rentgenowskich (RTG, CT). Do badań składu warstw malarskich zastosowano spektroskopię fluorescencji rentgenowskiej (XRF), odbiciową spektroskopię w podczerwieni z transformacją Fouriera (FTIR) oraz spektroskopię w podczerwieni metodą odbiciową z transformacją Fouriera z kryształem ATR (FTIR-ATR), chromatografię gazową połączoną ze spektrometrią mas (GC/MS) oraz chromatografię cieczową połączoną ze spektrometrią mas (LC/MS), mikroskopię Ramana, a także analizę mikrochemiczną i stratygraficzną. Badania pozwoliły na bardzo szczegółowe określenie techniki malarskiej obrazu i porównanie jej z innymi dziełami Lucasa Cranacha starszego. Dały one również podstawę do pogłębionej argumentacji w zakresie datowania obrazu.
References
Alessia Andreotti et al., Combined GC/MS Analytical Procedure for the Characterization of Glycerolipid, Waxy, Resinous, and Proteinaceous Materials in a Unique Paint Microsample, „Analytical Chemistry” 2006, t. 78, nr 13, s. 4490–4500.
Benesz Hanna, Temat na pokuszenie, „Art&Business” 2012, nr 11 (262), s. 82–83.
Braune Heinz, Wiese Erich, Katalog der Gemälde und Skulpturen. Schlesisches Museum der Bildenden Künste Breslau, Breslau 1926.
Cennini Cennino, Rzecz o malarstwie, Wrocław 1955.
Colombini Maria Perla et al., Analytical strategies for characterizing organic paint media using gas chromatography/mass spectrometry, „Accounts of Chemical Research” 2010, t. 43, nr 6, s. 715–727.
Cranach Digital Archive, https://lucascranach.org/ [dostęp: 26.11.2024].
Friedländer Max J., Rosenberg Jakob, The Paintings of Lucas Cranach, New York 1978.
Grimm Claus, Die Anteile von Meister und Werkstatt. Zum Fall Lucas Cranach d. Ä. [w:] Unsichtbare Meisterzeichnungen auf dem Malgrund. Cranach und seine Zeitgenossen, red. Ingo Sandner, Regensburg 1998, s. 67–82.
Heidenreich Gunnar, Lucas Cranach the Elder. Painting materials, techniques and workshop practice, Amsterdam 2007.
Heydenreich Gunnar, Adam and Eve in the Making [w:] Temptation in Eden. Lucas Cranach’s Adam and Eve, red. Colin Campbell, kat. wyst., Courtauld Institute of Art Gallery, Somerset House, London 2007, s. 18–33.
Iwanicka Magdalena et al., Complementary use of Optical Coherence Tomography (OCT) and reflection FTIR spectroscopy for in-situ non-invasive monitoring of varnish removal from easel paintings, „Microchemical Journal” 2018, t. 138, s. 7–18.
Organic Mass Spectrometry in Art and Archaeology, red. Maria Perla Colombini, Francesca Modugno, Chichester, UK 2009.
Rampazzi Laura et al., Non-invasive techniques for revealing the palette of the Romantic painter Francesco Hayez, „Spectrochimica Acta Parta A: Molecular and Biomolecular Spectroscopy” 2017, t. 176, s. 142–156.
Rosi Francesca et al., Micro transflection on a metallic stick: an innovative approach of reflection infrared spectroscopy for minimally invasive investigation of painting varnishes, „Analytical and Bioanalytical Chemistry” 2017, t. 409, s. 3187–3197.
Rudniewski Piotr et al., Pigmenty. Analiza mikrochemiczna i instrumentalna, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Warszawa 2018.
Schade Werner, Malarski ród Cranachów, tłum. Ewa Żakowska, Warszawa 1980.
Schawe Martin, Cranach in Bayern, kat. wyst., Bayerische Staatsgemäldesammlungen, Alte Pinakothek 2011, München 2011.
Steinborn Bożena, Obrazy Cranachowskie [w:] Nobile claret opus. Studia z dziejów sztuki dedykowane Mieczysławowi Zlatowi, red. Lech Kalinowski, Stanisław Mossakowski, Zofia Ostrowska-Kębłowska Wrocław 1998, s. 45–49.
Steinborn Bożena, Ziemba Antoni, Malarstwo niemieckie do 1600 roku. Katalog zbiorów / Deutsche Malerei bis 1600. Bestandskatalog, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2000, nr kat. 8, s. 44–47.
Vahur Signe et al., ATR-FT-IR spectral collection of conservation materials in the extended region of 4000-80 cm–1, „Analytical and Bioanalytical Chemistry” 2016, 408, s. 3373– 3379.
Witkowski Bartłomiej et al., Identification of proteins, drying oils, waxes and resins in the works of art micro-samples by chromatographic and mass spectrometric techniques. „Journal of Separation Science” 2018, t. 41, nr 3, s. 630–638.
Wood Christopher S., Albrecht Altdorfer and the Origins of Landscape, Chicago 1993.
Ziemba Antoni, Lucas Cranach starszy, Adam i Ewa, [nota katalogowa] [w:] Dorota Folga- -Januszewska, Matthias Winzen et al., Das Heilige und der Leib. Schätze aus dem Nationalmuseum Warschau / Duchowość i cielesność. Skarby Muzeum Narodowego w Warszawie, kat. wyst., Staatliche Kunsthalle, Baden-Baden, Muzeum Narodowe w Warszawie, Ostfildern-Ruit 2005, s. 90.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Copyright (c) 2024 Tomasz Gierczak, Aleksandra Janiszewska-Cardone, Justyna Kwiatkowska, Elżbieta Pilecka-Pietrusińska, Olga Syta, Barbara Wagner, Bartłomiej Witkowski, Magdalena Wróbel-Szypula (Autor)