Abstract
Artykuł opisuje działalność Gabinetu Fotografii w Galerii Sztuki XIX Wieku, w którym od 2022 roku eksponowana jest wyjątkowa w skali kraju kolekcja fotografii XIX i początku XX wieku ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Instytucja zawdzięcza ją darom polskich kolekcjonerów i zakupom ze środków własnych. Wystawy zmieniają się kilka razy w roku. Każda z nich bazuje na autorskim scenariuszu pracowniczek Zbiorów Fotografii i Ikonografii MNW. Pierwsza wystawa, Narodziny fotografii, prezentowała różnorodność technik fotograficznych oraz ich ewolucję. Kolejne ekspozycje poświęcono: Karolowi Beyerowi, europejskim wystawom sztuki, pracowniom artystów, fotografii industrialnej oraz tableau jako XIX-wiecznemu medium społecznościowemu. Wystawy Gabinetu Fotografii podkreślają wszechstronność medium fotograficznego – od dokumentowania rzeczywistości, przez promocję sztuki, aż po techniczne i artystyczne eksperymenty. Prezentowane są zarówno dzieła wybitnych twórców polskich, jak i europejskich. Wyjątkowe w skali kraju wystawy dawnej fotografii, będące częścią stałej ekspozycji muzealnej, stanowią okazję do refleksji nad znaczeniem tego medium obrazowania świata w XIX i początkach XX wieku oraz jego związków ze sztukami pięknymi. Gabinet pełni także ważną rolę edukacyjną, organizowane są w nim warsztaty, oprowadzania kuratorskie i zajęcia dla studentów. Na stronie internetowej MNW w opisie Galerii Sztuki XIX Wieku wyodrębniona została podstrona Gabinetu Fotografii, pozwalająca na obejrzenie wszystkich wystaw. Otwarciu każdej nowej ekspozycji towarzyszy kuratorski artykuł na platformie Cyfrowe MNW wraz z opisami i wizerunkami prezentowanych muzealiów.
References
Bajbor Magdalena, Masłowska Anna, Fotografia industrialna, V odsłona Gabinetu Fotografii w Galerii Sztuki XIX Wieku, Cyfrowe Muzeum Narodowe w Warszawie, https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/eseje/522 [dostęp: 21 czerwca 2023].
Beyer Karol, Album Fotograficzne Wystawy Starożytności i Zabytków Sztuki urządzonej przez C.K. Towarzystwo Naukowe w Krakowie 1858 i 1859, Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. DI 133304/1-75 MNW.
Beyer Karol, Album Wystawy Starożytności i Przedmiotów Sztuki w Warszawie na korzyść Domu Schronienia Opieki Najświętszej Marii Panny na Krakowskim Przedmieściu, 1856, Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. DI 74515/1-30 MNW.
Beyer Karol, Widoki Warszawy. Vue de Varsovie, 1858–1859, Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. DI 105371/1-24 MNW.
Galeria Sztuki XIX Wieku. Przewodnik, Muzeum Narodowe w Warszawie, red. naukowa Ewa Micke-Broniarek, Warszawa 2022.
Jackiewicz Danuta, Beyer. Fotograf w epoce romantyzmu, II odsłona Gabinetu Fotografii w Galerii Sztuki XIX Wieku, Cyfrowe Muzeum Narodowe w Warszawie, https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/artykuly/367 [dostęp: 15 września 2022].
Jackiewicz Danuta, Fotograficzne TABLEAU/TABLO jako medium społecznościowe XIX wieku, VI odsłona Gabinetu Fotografii w Galerii Sztuki XIX Wieku, Cyfrowe Muzeum Narodowe w Warszawie, https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/eseje/524 [dostęp: 27 września 2023]. Jackiewicz Danuta, Gabinet Fotografii Muzeum Narodowego w Warszawie [online], Cyfrowe Muzeum Narodowe w Warszawie, https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/artykuly/352 [dostęp: 9 czerwca 2022].
Jackiewicz Danuta, Karol Beyer (1818–1877), Warszawa 2012. Fotografowie Warszawy / Photographers of Warsaw.
Jackiewicz Danuta, Konrad Brandel (1838–1920), Warszawa 2015. Fotografowie Warszawy / Photographers of Warsaw.
Jackiewicz Danuta, Maksymilian Fajans (1825–1890), Warszawa 2014. Fotografowie Warszawy / Photographers of Warsaw.
Jackiewicz Danuta, U źródeł fotografii jako narzędzia nowoczesnej humanistyki. Praktyka Karola Beyera [w:] Źródła do historii fotografii polskiej XIX wieku, red. Małgorzata Biernacka, t. 1, Miejsce fotografii w badaniach humanistycznych, red. Marta Ziętkiewicz, Małgorzata Biernacka, Warszawa [2016], s. 35–58.
Karoli Aleksander [?], Album Wystawa umeblowań stylowych w Warszawie 1896, Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. DI 67118/1-19 MNW.
Krajewski Władysław, Album dzieł sztuki zastosowanej do przemysłu z wystawy urządzonej przez Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie w 1881 r., Warszawa 1883, Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. DI 67072/1-101 MNW.
Lejko Krystyna, Kalendarze fotograficzne z zakładu Konrada Brandla. Obraz życia Warszawy w latach 60. XIX wieku, Warszawa 2009.
Masłowska Anna, Malarz i fotografia. O obecności nowego medium w warsztacie twórczym malarza w II połowie XIX wieku [w:] Wokół zagadnień warsztatu artysty: malarza, rzeźbiarza, architekta..., red. Ewa Doleżyńska-Sewerniak, Ryszard Mączyński, t. 1, Toruń 2020, s. 229–244.
Masłowska Anna, Narodziny fotografii. I odsłona Gabinetu Fotografii w Galerii Sztuki XIX Wieku [online], Cyfrowe Muzeum Narodowe w Warszawie, https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/artykuly/354 [dostęp: 9 czerwca 2022].
Masłowska Anna, W atelier artysty. IV odsłona Gabinetu Fotografii w Galerii Sztuki XIX Wieku [online], Cyfrowe Muzeum Narodowe w Warszawie, https://cyfrowe.mnw. art.pl/pl/eseje/386 [dostęp: 27 marca 2023].
Mączewska Katarzyna, Wystawy sztuki w Europie w drugiej połowie XIX wieku. III odsłona Gabinetu Fotografii w Galerii Sztuki XIX Wieku, Cyfrowe Muzeum Narodowe w Warszawie, https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/artykuly/381 [dostęp: 14 grudnia 2022].
Mossakowska Wanda, Dagerotypy w zbiorach polskich. Katalog, Wrocław 1989. Visions of the Industrial Age, 1830–1914. Modernity and the Anxiety of Representation in Europe, red. Minsoo Kang, Amy Woodson-Boulton, London 2008.
Watson Roger, Helen Rappaport, Capturing the Light. The Birth of Photography, a True Story of Genius and Rivalry, New York 2013.

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Copyright (c) 2024 Magdalena Bajbor, Danuta Jackiewicz, Anna Masłowska, Katarzyna Mączewska (Autor)