Obiekt numer jeden: ikona zakupiona na aukcji w Kolonii w 1862 roku

Abstrakt

Artykuł dotyczy zabytku, który został wpisany w inwentarzach Muzeum Sztuk Pięknych w Warszawie (obecnie Muzeum Narodowego w Warszawie) jako pierwsza pozycja: ikony nieokreślonego świętego. Powstała ona – na co wskazują jej cechy technologiczne, stylistyczne i ikonograficzne – w warsztacie ruskim lub rosyjskim, w drugiej połowie XVII lub w pierwszej połowie XVIII stulecia. W wyniku wtórnego pozłocenia tła zniszczony został napis identyfikujący świętego, co uniemożliwiło określenie jego tożsamości. Dzięki zachowanym dokumentom źródłowym wiemy jednak sporo o historii obiektu. Został on, wraz z kilkudziesięcioma innymi, zakupiony w sierpniu 1862 roku na aukcji Johanna Petera Weyera w Kolonii przez pierwszego honorowego dyrektora Muzeum Justyniana Karnickiego. Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytania o przyczyny zakupu tego dzieła, a przede wszystkim – wpisania go do inwentarza pod numerem jeden. Opisuje również wystawy, na których ikona była pokazywana jeszcze w latach sześćdziesiątych XIX wieku oraz artykuły prasowe na ich temat. Jest to zatem przyczynek do historii Muzeum Sztuk Pięknych (późniejszego MNW) w pierwszych latach jego funkcjonowania.