Tropajon – antyczny znak zwycięstwa

Abstract

Niniejszy artykuł stanowi próbę syntezy obecnej wiedzy dotyczącej tropajonu. Na Reliefie warszawskim znajdującym się w Galerii Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie możemy zobaczyć cesarza Karakallę wieńczonego laurem zwycięstwa przez swoją matkę ukazaną jako Wiktorię. Po przeciwnej stronie cesarza odnajdziemy tytułowy tropajon – drewniany słup, na którym zawieszony został rynsztunek pokonanych wrogów. Ich samych odnajdziemy u podstawy tej konstrukcji. Ten popularny w świecie rzymskim motyw swoimi początkami sięga przynajmniej V w. p.n.e. Narodził się w Grecji i związany był ze zwyczajem składania w ofierze bogom broni pokonanego wroga. Przez stulecia zwyczaj ten ewoluował by w czasach klasycznych przybrać formę słupa „odzianego” w broń zdartą z przeciwnika wznoszoną zaraz po odniesionym zwycięstwie. W dobie wielkich zwycięstw oręża greckiego zaistniała potrzeba ich trwałego upamiętnienia. Z tego względu zaczęto wznosić trwałe kamienne pomniki zwane również tropajonami. W czasach republikańskich tę tradycję zaadoptowali Rzymianie, przejmując jednocześnie ikonografię wcześniejszego tropajonu. Słup zdobiony zdobyczną bronią stał się jednym z najpopularniejszych motywów propagandowych w sztuce rzymskiej.