„Szlachetna emulacja między ludźmi dobrej woli”. Jak obywatele stworzyli Muzeum Narodowe w Warszawie

Abstrakt

Muzeum Narodowe w Warszawie stanowi jedną z największych, a zarazem najstarszych kolekcji muzealnych w Polsce. Znaczna jej część pochodzi z darów i zapisów testamentowych tysięcy Polaków mieszkających w kraju i rozsianych po całym świecie. Ofiarodawcy przekazywali Muzeum dzieła sztuki i całe kolekcje, nierzadko budowane specjalnie z myślą o wzbogaceniu przyszłych zbiorów narodowych. Donacyjna proweniencja zbiorów pozwala zaliczyć warszawską instytucję, wedle typologii wprowadzonej przez Krzysztofa Pomiana, do grona muzeów ewergetycznych. Celem artykułu jest przybliżenie genezy, skali i efektów tego chlubnego, lecz nieznanego szerzej, fenomenu społecznego na podstawie licznych zachowanych materiałów archiwalnych oraz z uwzględnieniem dzisiejszej perspektywy.